Chủ nghĩa bảo hộ thương mại trở lại, thị trường tiền điện tử sẽ đi về đâu?

Gần một thế kỷ trước, Luật Thuế Quan Smoot-Hawley năm 1930 đã gây ra ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Chính sách thuế quan này, được đưa ra với danh nghĩa bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, cuối cùng đã biến thành một thảm họa thương mại, làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của cuộc Đại Suy Thoái. Đến nay, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại vẫn chưa thể xóa nhòa.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố sẽ nâng thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc lên 125%, thị trường toàn cầu lại cảm nhận được cái lạnh quen thuộc. Bộ Thương mại Trung Quốc ngay lập tức phản ứng, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục tiến hành "trò chơi số thuế", phía Trung Quốc sẽ "không để tâm" và giữ quyền thực hiện các biện pháp đối phó tiếp theo. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã đưa ra đề xuất "tạm ngừng thuế trong 90 ngày" cho 75 quốc gia, giảm tỷ lệ thuế chung xuống 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ gia tăng rủi ro tách rời kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ, mà còn khiến thị trường tiền điện tử - chiến trường mới cho dòng vốn toàn cầu - đối mặt với những thách thức mới.

Lời nhắc nhở từ lịch sử

Bi kịch của Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley là các quốc gia bị rơi vào vòng luẩn quẩn của thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Một trong những chính sách thương mại phá hoại nhất của thế kỷ 20 này đã mang lại bài học lịch sử sâu sắc cho các nhà quyết định hiện đại: chủ nghĩa bảo hộ thương mại chưa bao giờ là phương thuốc tốt để giải quyết khủng hoảng kinh tế. Năm 1930, Quốc hội Hoa Kỳ thông qua đạo luật này, nâng mức thuế quan nhập khẩu lên mức cao nhất lịch sử là 59%, với mục đích bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi Đại Khủng Hoảng, nhưng đã gây ra phản ứng dây chuyền thảm khốc.

Các đối tác thương mại chính của toàn cầu đã nhanh chóng áp dụng các biện pháp thuế quan trả đũa, dẫn đến quy mô thương mại quốc tế giảm gần hai phần ba trong giai đoạn 1929-1934, giá trị xuất khẩu của Mỹ giảm mạnh 70%, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chính sách này không những không cứu vãn được nền kinh tế Mỹ mà còn kéo dài và làm sâu sắc thêm cuộc Đại Khủng Hoảng, phơi bày những thiếu sót chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc đơn phương dựng lên rào cản thương mại cao sẽ dẫn đến "hiệu ứng lật lại". Ảnh hưởng sâu xa hơn là đạo luật này đã phá hủy nền tảng hợp tác thương mại đa phương quốc tế, khuyến khích tinh thần chủ nghĩa dân tộc kinh tế, đặt nền móng cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế quốc tế trước Thế chiến II.

Chiến lược thương mại của thời đại mới

Cuộc chiến thuế quan năm 2025 có sự khác biệt so với năm 1930. Hoa Kỳ đang cố gắng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan có chọn lọc" - một mặt gây áp lực lớn lên Trung Quốc, mặt khác tạm thời làm dịu quan hệ với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và tan rã" này có vẻ khôn ngoan, nhưng thực tế ẩn chứa nhiều rủi ro. Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc không còn là quốc gia yếu kém trong thương mại phản ứng thụ động như những năm 1930. Đối mặt với thông báo tăng thuế từ phía Mỹ, Trung Quốc chọn cách "không để ý" và xử lý lạnh nhạt, đồng thời tăng tốc thúc đẩy kế hoạch "giảm sử dụng đô la Mỹ". Độ kiên định trong chiến lược này khiến thị trường nhận thức rằng, cuộc chiến thương mại mới có thể không biến thành cuộc chiến toàn diện như những năm 1930, mà là một cuộc chiến tiêu hao lâu dài hơn.

Thị trường tiền điện tử phản ứng

Chính sách thuế mới của chính phủ Mỹ đã gây ra sự chấn động mạnh mẽ trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường tiền điện tử cũng không ngoại lệ. Giá Bitcoin đã giảm từ 83,500 USD xuống 74,500 USD, trong khi Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 USD xuống 1,380 USD, tổng giá trị thị trường của các loại tiền điện tử khác đã giảm hơn 40%. Tính thanh khoản của thị trường rõ rệt đã bị thu hẹp, dòng tiền vào Bitcoin hàng tháng đã giảm mạnh từ đỉnh 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, trong khi Ethereum đã chuyển sang dòng ra ròng 6 tỷ USD. Mặc dù đã có sự "bán tháo kiểu đầu hàng" quy mô lớn, nhưng với sự giảm giá, quy mô thua lỗ đã dần thu hẹp, cho thấy áp lực bán trong ngắn hạn có thể sắp cạn kiệt.

Xét về mặt kỹ thuật, mức 93,000 đô la trở thành mức kháng cự quan trọng để Bitcoin lấy lại động lực tăng trưởng, khoảng 65,000-71,000 đô la là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà phe bò phải giữ vững. Hiện tại, thị trường đã bước vào giai đoạn then chốt, nếu phá vỡ mức hỗ trợ sẽ khiến hầu hết các nhà đầu tư rơi vào tình trạng thua lỗ, có thể gây ra sự điều chỉnh mạnh mẽ hơn trên thị trường. Nhìn chung, thị trường tiền điện tử rất nhạy cảm với sự biến động của tính thanh khoản toàn cầu, sự không chắc chắn do chính sách thuế lần này đã gây ra những cú sốc rộng rãi, thị trường có thể ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào định hướng chính sách và tình hình dòng vốn quay trở lại sau này.

Kết luận

Thị trường tiền điện tử trong cuộc chơi này vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang trong tình trạng bất ổn, các nhà đầu tư có thể tìm kiếm một phương tiện lưu trữ giá trị số hiếm có, toàn cầu, không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào. Có lẽ, khi uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi các cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống mới đã âm thầm nảy mầm.